The Fifth Estate - Journalistieke aspecten van de Nederlandse blogosphere

Donderdag 12 Oktober 2006 om 09:04

Buitengewoon vermakelijk vind ik de zoektocht van journalisten en wetenschappers van divers pluimage naar de duiding van weblogs, de verwoede pogingen ze een plek te geven in het (al dan niet journalistieke) medialandschap. Gisteren trof ik in mijn mailbox een vriendelijk mailtje van Arjan Dasselaar waarin hij, onder dankzegging voor mijn medewerking aan zijn onderzoek, linkte naar het klinkende resultaat daarvan: het 123 pagina's tellende proefschrift waarmee hij begin september 'Cum Laude' afstudeerde. Arjan vroeg zich af "Willen Nederlandse bloggers zich bij het schrijven laten leiden door journalistieke waarden en gedragswijzen, en in hoeverre vinden diezelfde bloggers dat ze deze journalistieke waarden en gedragswijzen ook in de praktijk brengen?" 292 Bloggers leverden bruikbare antwoorden aan, Arjan definieerde, analyseerde en deduceerde dat het een lieve lust was en het resultaat is een zeer lezenswaardig verhaal dat moeiteloos standhoudt naast al het uitstekende wetenschappelijke onderzoek dat Mark Deuze al over de blogosphere publiceerde. Om alvast iets te verklappen: het gros van de Nederlandse bloggers doet niet aan journalistiek, en wil dat ook helemaal niet. De blogs die wel de ambitie hebben iets 'journalistieks' te doen, zijn (even generaliserend) technisch en inhoudelijk rijker en worden gevuld door hoger opgeleiden.

Opvallend vond ik dat het label 'journalistiek' door het hele proefschrift heen fungeert als impliciet kwaliteitskeurmerk. Ik vraag me af of Arjan zich dat bewust is, en ik vraag me bovendien af of die labeling wel terecht is. Wellicht leuk voor een volgende studie: al lezend viel het me ook op dat Arjan gedurende zijn onderzoek kon putten uit een enorme poel van kennis, kunde en vaardigheden binnen de blogosphere. Mensen die vakkundig proofreaden, de vragenlijst professioneel onder handen nemen, helpen bij de promotie - zoek een specifieke expertise en je vindt 'm onder bloggers. Ligt daar niet een sleutel?

Zou het zo kunnen zijn dat de journalistieke waarden en gedragswijzen primair dienen om bij gebrek aan werkelijke inhoudsdeskundigheid de objectiviteit in de verslaggeving - en daarmee de kans op waarheidsgetrouwe weergave van het gevondene - te waarborgen? En als dat zo is, zou het dan kunnen zijn dat bij een werkelijk inhoudsdeskundige verslaggever, gecontroleerd en gecorrigeerd door de massa, sommige van die journalistieke waarden en gedragswijzen hun functie als kritische randvoorwaarde (en daarmee feitelijk hun bestaansrecht) verliezen? Als dat zo is, is het dan wel opportuun om de intrinsieke kwaliteit van een uitgave te beoordelen op de mate waarin de publicist zich conformeert aan die journalistieke waarden en gedragswijzen?

Onder dat alles blijft natuurlijk de vraag overeind waarom de journalistiek zichzelf presenteert als de Heilige Graal van objectieve waarheidsvinding en duiding. Misschien biedt 'The Wisdom of Crowds' daarvoor wel veel betere waarborgen...

Update:Mediasocioloog Peter Vasterman zwengelt op De Nieuwe Reporter de discussie opnieuw aan. Er begint zich een herhaling van zetten af te tekenen...

Tweet